Finansal piyasalarda fiyatlar sadece şirket kârları ya da ekonomik büyüme beklentileriyle değil, aynı zamanda para arzı gibi daha temel makroekonomik dinamiklerle de şekillenir. Özellikle son yıllarda merkez bankalarının para politikasına dair attığı her adım, borsa, döviz ve emtia piyasalarında büyük dalgalanmalara neden oluyor.

Peki para arzı nedir ve piyasalara etkisi tam olarak nasıl işler?

Para Arzı Nedir?

Para arzı, ekonomide dolaşımda olan toplam para miktarını ifade eder. Bu kavram genellikle M1, M2 ve M3 gibi kategorilerle ölçülür.

• M1: Nakit para + vadesiz mevduat
• M2: M1 + vadeli mevduat
• M3: M2 + repo ve para piyasası fonları

Merkez bankaları, faiz oranları ve açık piyasa işlemleri aracılığıyla bu arzı kontrol eder.

Para Arzı Artarsa Ne Olur?

Likidite bolluğu oluşur. Yani:

• Bankalar daha fazla kredi verebilir.
• Tüketici ve şirket harcamaları artar.
• Borsalar yükselişe geçebilir.
• Dolar gibi rezerv paralar değer kaybedebilir.
• Altın ve kripto gibi enflasyondan korunma araçlarına talep artar.

Ancak uzun vadede bu durum enflasyon baskısı yaratabilir. Bu da merkez bankalarının daha sonra faiz artırmasıyla sonuçlanabilir.

Para Arzı Azalırsa Ne Olur?

Likidite sıkışır. Yani:

• Kredi verme iştahı düşer.
• Şirket yatırımları ve tüketici harcamaları azalır.
• Riskli varlıklarda (hisse, kripto) satış baskısı artar.
• Güvenli limanlara (dolar, tahvil) yönelim olur.

Bu da resesyon korkularını artırabilir ve piyasalarda dalgalanmalara neden olabilir.

Yatırımcılar Neden Merkez Bankalarını Yakından Takip Etmeli?

Çünkü para arzı, tüm piyasa dinamiklerinin temelini oluşturur.

• Fed ya da TCMB’nin faiz kararları sadece TL’nin değil, hisse senetlerinden emtiaya kadar birçok varlığın yönünü belirler.
• Genişleyici para politikaları genelde riskli varlıklar için pozitif, sıkılaştırıcı adımlar ise negatif sinyal olarak görülür.

Stratejik Bakış Açısı

Para arzı artışı, geçici olarak piyasaları desteklese de yapay büyüme balonları yaratabilir. Bu nedenle yatırımcılar sadece “ne kadar para basılıyor?” sorusunu değil, “nereye ve neden akıyor?” sorusunu da sormalı.

Yatırım kararlarında sadece teknik göstergeleri değil, makroekonomik dinamikleri de dikkate almanızı öneriyoruz. Çünkü para politikasındaki yön değişimleri, piyasalardaki trendlerin sessiz habercisidir.